Czy zdarzyła Ci się kiedyś sytuacja, że nie mogłaś/ mogłeś zdjąć pierścionka z opuchniętej dłoni, który jeszcze kilka godzin temu bez problemu włożyłaś/ włożyłeś na palec? A może buty, które do tej pory były bardzo wygodne dziś nadmiernie ściskają Twoją stopę, tak jakby stopa stała się większa? Czy znasz uczucie obrzmienia łydek po wielogodzinnej, statycznej pracy przy biurku?
Czy w ciepłe dni czujesz, że Twoje dłonie są spuchnięte? Być może doznałaś/ doznałeś kiedyś urazu, po którym wystąpiło obrzmienie tkanek? A może po nocy dostrzegasz w lusterku opuchliznę pod oczami?
Jeśli choć raz odpowiedziałaś/ odpowiedziałeś „tak” na zapisane wyżej pytania, to znaczy, że co najmniej raz w życiu miałaś/ miałeś obrzęk limfatyczny.
Co to jest OBRZĘK limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny to nadmierne nagromadzenie chłonki w przestrzeniach międzykomórkowych. Objawia się jako nienaturalne obrzmienie tkanek. Najczęściej występuje na poziomie tkanki podskórnej i skóry, ale może dotyczyć również narządów wewnętrznych (np. obrzęk płuc, mózgu, krtani).
Często pojawia się w obszarze kończyny dolnej (np. obrzęk limfatyczny podudzia, kolana, stopy lub kostki) oraz kończyny górnej (np. obrzęk limfatyczny dłoni), ale może występować również w innych częściach ciała, na przykład na twarzy, na szyi, na piersiach, w obszarze genitaliów.
Obrzęk jest najczęściej niesymetryczny, czyli dotyczy np. jednej kończyny lub strony twarzy. Obrzmiała kończyna jest większa, cięższa, mniej ruchoma, może być również bolesna.
Obrzęk kończyn pojawia się u wielu osób w różnych sytuacjach dnia codziennego. Niestety z powodu ograniczonej wiedzy jest często bagatelizowany. Brak terapii przeciwobrzękowej może powodować, że problem obrzęku będzie się nasilał, co z czasem może negatywnie wpłynąć na zdrowie fizyczne i psychiczne.
KONSEKWENCJE obrzęku- Czyli dlaczego obrzękiem warto się zainteresować i zająć?
Zwykle na początku problemów z układem chłonnym obrzęk jest niewielki i miękki. Może pojawiać się (np. w ciągu dnia) i samoistnie znikać (np. w nocy). Jednak bez leczenia może stać się bardziej wyrazisty, twardy, bolesny i destrukcyjny dla tkanek.
Długotrwały zastój limfatyczny może:
- powodować uczucie ciężkości
- ograniczać zakres ruchu chorej kończyny
- naciskać na naczynia krwionośne utrudniając prawidłowy dopływ krwi do tkanek, ich dożywienie i dotlenienie
- powodować powstawanie przewlekłego stanu zapalnego
- działać destrukcyjnie na naczynia limfatyczne i krwionośne
- prowadzić do włóknienia i zmian skórnych
- powodować nawracające infekcje skóry w obrzmiałym obszarze
- prowadzić do deformacji ciała
Przebieg choroby jest różny w zależności od przyczyn obrzęku.
PRZYCZYNY obrzęku miejscowego i uogólnionego
Ze względu na LOKALIZACJĘ obrzęki można podzielić na obrzęki miejscowe (obejmujące dany obszar) i uogólnione (obejmujące całe ciało)
Obrzęki MIEJSCOWE powstają na przykład w wyniku:
- upośledzonego odpływu chłonki z danego miejsca (np. z powodu infekcji, operacji, radioterapii, chemoterapii, zrostów lub guza nowotworowego)
- alergii
- reakcji zapalnej (która może wystąpić w obszarze rany, w miejscu użądlenia owada, po urazie, po oparzeniach słonecznych)
- uszkodzenia tkanek podczas kontuzji lub operacji
- zwiększenia przepuszczalności ścian naczyń (np. z powodu stanu zapalnego występującego w danym miejscu)
- zakrzepicy żył powierzchownych i głębokich w danym obszarze ciała, co utrudnia odpływ krwi żylnej
- niewydolności żylnej (Obrzęk powstaje w wyniku utrudnionego przepływu krwi w żyłach)
Obrzęki UOGÓLNIONE (czyli nagromadzenie chłonki poza naczyniami w całym ciele) powstają między innymi w wyniku:
- niewydolności układu limfatycznego
- rozregulowanej gospodarki hormonalnej (np. w niedoczynności tarczycy obrzęk pojawiają się na twarzy)
- niedożywienia (niskiej podaży białka)
- zespołu złego wchłaniania
- ciąży (zwiększenia przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych z powodu zmian hormonalnych)
- przyjmowania leków powodujących retencję wody
- zespołu nerczycowego (czyli choroby nerek, w której pojawiają się duże obrzęki całego ciała)
- niewydolności serca (która powoduje zastój w całym układzie krążenia)
- niewydolności wątroby
PRZYCZYNY obrzęku pierwotnego i wtórnego
Obrzęki możemy również podzielić na pierwotne i wtórne.
Obrzęk PIERWOTNY występuje u osób posiadających wrodzone nieprawidłowości układu chłonnego. Może pojawić się tuż po urodzeniu, a także w późniejszych okresach życia. Jego przyczyną może być np. zbyt mała liczba naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych, zbyt mała wielkość tych struktur, wady występujące w ich strukturze lub nawet niewykształcenie się określonej części układu limfatycznego. Obrzęk limfatyczny pierwotny jest schorzeniem przewlekłym, którego nie można trwale wyleczyć, ale istnieją skuteczne metody zmniejszania obrzmienia i utrzymywania efektów terapii.
Obrzęki WTÓRNE są spowodowane pojawiającymi się w trakcie życia czynnikami, np.
- urazami i uszkodzeniami tkanek
- zabiegami operacyjnymi
- usunięciem węzłów chłonnych
- chorobą nowotworową
- radioterapią
- rozregulowaniem pracy układu limfatycznego
- zapaleniem tkanek
STOPNIE nasilenia obrzęku
Wyróżnia się cztery stopnie nasilenia obrzęku limfatycznego:
Stopień 0- Obrzęk utajony. Chociaż w tym stadium prawidłowy odpływ limfy jest już zaburzony, to nie dochodzi jeszcze do widocznego obrzęku dzięki mechanizmom kompensacyjnym organizmu.
Stopień 1- Obrzęk odwracalny. W tym stadium pojawia się już opuchlizna (np. w obszarze kończyny dolnej). Po naciśnięciu części ciała objętej obrzękiem pozostaje lekkie wgłębienie. Jeśli obrzęknięta kończyna jest przez jakiś czas trzymana w uniesieniu, to obrzęk samoistnie ustępuje.
Stopień 2- Obrzęk nieustępujący samoistnie. W tym stadium nagromadzonej chłonki oraz tkanki łącznej jest tak dużo, że po uciśnięciu opuchniętego obszaru zagłębienie (które występowało we wcześniejszym stopniu) nie pojawia się. Obrzęk nie schodzi samoistnie.
Stopień 3- Słoniowacizna. To ostatnie stadium obrzęku limfatycznego powstaje najczęściej w obrębie kończyn dolnych i górnych. Charakteryzuje się dużym zastojem limfy w tkankach, utrzymującym się przez cały czas, utrudniającym ukrwienie, odżywienie i dotlenienie tkanek. Tkanki w obszarze obrzęku są stwardniałe i zdegenerowane. Skóra przypomina skórę słonia (stąd nazwa „słoniowacizna”) pokrytą fałdami, grudkowatymi naroślami. Mogą występować na niej trudne do wyleczenia rany, zakażenia, owrzodzenia. Leczenie słoniowacizny jest niezwykle trudne i długotrwałe.
Jak widać obrzęk obrzękowi nie równy. W zależności od przyczyny obrzęku oraz stopnia jego zaawansowania obrzęk może być albo tymczasową dolegliwością zdrowotną i defektem estetycznym, albo poważną chorobą, która wymaga długotrwałej i konsekwentnej terapii.
Manualny drenaż limfatyczny
Jedną ze skuteczniejszych metod terapii obrzęku jest manualny drenaż limfatyczny. Ten zabieg to powolny masaż, którego głównym celem jest:
- zmniejszenie obrzęku i
- wyregulowanie pracy układu limfatycznego
Jeśli chciałabyś/ chciałbyś nauczyć się wykonywać manualny autodrenaż limfatyczny w obszarze głowy i szyi, dzięki któremu będziesz mogła/ mógł zmniejszyć obrzęk występujący na Twojej twarzy, wyregulować pracę układu limfatycznego, wzmocnić odporność organizmu, to zachęcam Cię do obejrzenia NAGRANIA WEBINARU „Autodrenaż limfatyczny twarzy i szyi (bez środka poślizgowego)” https://pracazcialem.pl/webinar-autodrenaz-limfatyczny-twarzy-i-szyi/
