Kilka dni temu umieściłam na blogu artykuł „Obrzęk limfatyczny- niewinna dolegliwość czy poważna choroba wymagająca terapii?” https://pracazcialem.pl/obrzek-limfatyczny-niewinna-dolegliwosc-czy-powazna-choroba-wymagajaca-terapii/
Wyjaśniałam w nim czym jest obrzęk limfatyczny, wymieniłam główne przyczyny jego powstawania oraz opisałam 4 stopnie jego zaawansowania. Napisałam również o konsekwencjach zdrowotnych długotrwałego i postępującego zastoju chłonki.
W ramach krótkiego przypomnienia, obrzęk limfatyczny może :
- powodować uczucie obrzmienia i ciężkości
- wzbudzać ból obrzmiałej części ciała
- ograniczać sprawność opuchniętej kończyny
- naciskać na naczynia krwionośne i utrudniać dopływ krwi do tkanek,
- powodować stany zapalne,
- prowadzić do włóknienia i zmian skórnych
- być przyczyną infekcji skóry i tkanki podskórnej
- prowadzić do deformacji ciała
Jak widzisz, zdecydowanie, nie opłaca się mieć obrzęków, ponieważ cierpi na tym nasze zdrowie fizyczne i psychiczne 😉 Jak wiesz z poprzedniego artykułu, niektóre obrzęki znikają samoistnie, np. gdy poprzez ruch uruchomimy pompę mięśniową lub w wyniku trzymania kończyny w uniesieniu. Niestety obrzęki stopnia 2 i 3 (czyli bardziej zaawansowane) nie zmniejszą się same i niezbędna jest odpowiednia terapia przeciwobrzękowa.
KOMPLEKSOWA TERAPIA UDRAŻNIAJĄCA
Międzynarodowe Towarzystwo Limfologiczne (International Society of Lyphology) jako podstawową metodę leczenia obrzęku limfatycznego zaleca kompleksową terapię udrażniającą (complex decongestive therapy), która obejmuje: manualny drenaż limfatyczny, kompresoterapię, ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki, pielęgnacje skóry.
Celem tej terapii obrzęków jest:
- zmniejszenie obrzęku
- zmniejszenie zwłóknienia tkanek
- poprawę zakresu ruchu opuchniętej kończyny
- poprawę stanu psychofizycznego
- poprawę jakości życia pacjenta
2 FAZY kompleksowej terapii udrażniającej
W ramach kompleksowej terapii udrażniającej można wyróżnić 2 FAZY:
I FAZA (INTENSYWNA). Celem tej fazy jest maksymalne zmniejszenie obrzęku poprzez wykonywanie:
- manualnego drenażu limfatycznego
- kompresoterapii w formie bandażowania wielowarstwowego
- ćwiczeń poprawiających odpływ chłonki
Czas trwania tej fazy zależy od stopnia zaawansowania obrzęku. Terapia w tej fazie kończy się, gdy nie można już osiągnąć zmniejszenia obwodu obrzękniętej części ciała
II FAZA (UTRWALAJĄCO- OPTYMALIZUJĄCA) polega na utrzymaniu efektów terapii uzyskanych w fazie intensywnej. Ponieważ obrzęk jest przewlekłą dolegliwością, ta faza trwa zwykle całe życie.
Pacjent posługuje się następującymi metodami:
- autodrenaż limfatyczny (automasaż zmniejszający obrzęk)
- kompresoterapię w formie elastycznych materiałów uciskowych
- ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki
Osoba z obrzękiem powinna również dbać o pielęgnację skóry.
OPIS METOD kompleksowej terapii udrażniającej
1) MANUALNY DRENAŻ LIMFATYCZNY (MLD, manual lymphatic drainage)— Jest powolnym i delikatnym masażem leczniczym, którego głównym celem jest zmniejszenie obrzęku. Podczas tego masażu następuje:
- udrożnienie węzłów chłonnych (części układu limfatycznego)
- opróżnienie „zapchanych” dróg chłonnych i odprowadzenie przez nie obrzęku
- pobudzenie pracy naczyń limfatycznych
Osoba z tendencją do obrzęków powinna wykonywać również autodrenaż limfatyczny, czyli automasaż zmniejszający obrzęki, który wykonywany jest na własnym ciele.
Manualny drenaż limfatyczny oraz autodrenaż limfatyczny są bardzo ważnym elementem terapii przeciwobrzękowej.
2) KOMPRESOTERAPIA
Kompresoterapia to metoda polega na uciskaniu obrzękniętego miejsca przy pomocy specjalnych pończoch, rajstop, rękawów lub bandaży. Kompresja powoduje:
- zwiększenie ciśnienia w tkankach, co z kolei zmniejsza przenikanie limfy do przestrzeni międzykomórkowej,
- przepchnięcie zalegającej chłonki do okolic nie objętych obrzękiem
- wzrost transportu limfatycznego
- aktywację pompy mięśniowej
- niszczenie zwłóknień w tkance podskórnej
W pierwszej fazie kompleksowej terapii udrażniającej stosuje się bandażowanie wielowarstwowe. Natomiast po zakończeniu intensywnej fazy terapii, w celu podtrzymania efektów używa się gotowych materiałów uciskowych, takich jak rękawy i pończochy, które powinny być indywidualnie dobrane do każdego pacjenta na podstawie pomiarów.
3) ĆWICZENIA poprawiające odpływ chłonki (KINEZYTERAPIA).
Podczas terapii obrzęków ważną rolę odgrywa ruch, który uruchamia pompę mięśniową przepychającą zastoje limfatyczne oraz umożliwia przenikanie chłonki z przestrzeni międzykomórkowej do kapilar limfatycznych. Ćwiczenia powinny mieć umiarkowany stopień intensywności, ponieważ duży wysiłek i rozgrzanie tkanek mogłyby powiększyć obrzęk. Techniki powinny być dobrane do stanu zdrowia i możliwości pacjenta.
Warto ćwiczenia ruchowe połączyć z technikami oddechowymi, które wspomagają wytworzenie ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej, stymulującego przepływ chłonki.
INNE METODY zmniejszające obrzęk
Klasyczną kompleksową terapię udrażniającą warto również wzbogacić o inne metody.
Terapia ułożeniowa
Celem tej techniki jest ustawienie obrzękniętej kończyny (kończyny dolnej lub kończyny górnej) w uniesieniu. Utrzymywanie kończyny „w górze” sprawia, że siła grawitacji pomaga spływać chłonce w kierunku dosercowym, do węzłów chłonnych. Ta technika wspiera podstawową terapię obrzękową.
Jest dosyć prosta do przeprowadzenia, ponieważ kończynę można utrzymywać w górze podczas czynności dnia codziennego. Dla przykładu: Oglądając telewizję lub czytając książkę możemy trzymać nogi uniesione pod kątem 30 stopni opierając je na wyższym stołku lub kładąc na poduszkach/ kocach.
Taping limfatyczny
Ta metoda polega na przyklejaniu na skórę specjalnych, elastycznych plastrów, które mają parametry zbliżone do ludzkiej skóry. Odpowiednia aplikacja limfatyczna umożliwia minimalne uniesienie skóry, co ułatwia odpływ nadmiaru chłonki do węzłów chłonnych. Prawidłowo założone plastry dodatkowo mogą rozluźnić nadmiernie napięte mięśnie, co jeszcze bardziej usprawnia odpływ limfy
Masaż pneumatyczny
To rodzaj masażu limfatycznego, który jest wykonywany za pomocą specjalnych urządzeń wyposażonych w mankiety z przegrodami. Mankiety są zakładane na obrzęknięte kończyny. Przegrody w określonej kolejności wypełniają się powietrzem, powodując ucisk i przepchnięcie limfy w kierunku węzłów chłonnych. Czas trwania kompresji limfatycznej powinien wynosić od 30 do 120 minut.
Do leczenia obrzęków wykorzystuje się również zabiegi fizykoterapeutyczne takie jak masaż wodny wirowy, masaż wibracyjny, krioterapię.
Profilaktyka
Jeśli wiesz, że masz tendencję do obrzęków, to powinnaś/ powinieneś unikać czynników, które mogą wyzwalać lub nasilać obrzęk, np.:
- nadmiernego wysiłku fizycznego
- przegrzewania tkanek
- urazów w obszarze niewydolności limfatycznej
Dlaczego? Ponieważ „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Warto też znać skuteczne metody autoterapii i terapii obrzęku, żeby umieć pomóc sobie lub osobie bliskiej, gdy taki obrzęk się pojawi.
Jeśli chciałabyś/ chciałbyś nauczyć się wykonywać autodrenaż limfatyczny twarzy, który skutecznie zmniejsza obrzęki, reguluje pracę układu limfatycznego, poprawia wygląd tkanek oraz wzmacnia odporność, to zachęcam Cię do obejrzenia NAGRANIA WEBINARU „Autodrenaż limfatyczny twarzy i szyi (bez środka poślizgowego)” https://pracazcialem.pl/webinar-autodrenaz-limfatyczny-twarzy-i-szyi/
